SHAPHANG KA JING DWAI
Da Rev. K.Rympei
1. Ka ei ka Jingduwai?
Ka Jingduwai ka dei kata ka ba kyrsoi na ka dohnud u briew baroh, da kaba pynrit bad aiti lut ialade ha khmat la u Kynrad. Ka dei u soh jong ka jingngeit Blei ba shisha jong u briew. U Dr.H.Frost u ong ‘Ka Jingduwai ka dei ka jingmane ia U Blei u ba u kpa , ha ka kyrteng u Khun, U Jisu Khrist bad da ka bor U Mynsiem Bakhuid’. U Rev.T.Rodborn u ong, ‘Ka Jingduwai ka long ka lyer jingring bad pynhiar mynsiem jong ki briew U Blei’. Ka Jingduwai ka dei ruh ka lynti ha ka ba ngi lah ban iakren bad U Blei bad ka lad ban ioh ia ka jingiadei kaba jan eh bad U Blei. U Fred Holland u ong ‘ ka Jingduwai ka dei ka ktien kaba ki khristan ki ia kren bad U Blei man la ka sngi’
Ka kyntien Jingduwai ha ka ktien English ‘Prayer’ ka wan na ka ktien Latin ‘Precari’ kaba mut ka jingpan, jingkyrpad kaba kyrsoi naduh ka dohnud bad ka mynsiem bad ha ka ktien Hebru ‘Tefilah’ kaba mut ban iit ialade, ban iohi ia ki pop bad ki jingbakla bad ban iit ruh ia kaei kaba ngi donkam ban pan na U Blei bad kaba ngi ap khmih lynti pat na U Blei. Haba shu ong lyngkot , ka Jingduwai ka long ka jingiakren jong u ne ki briew bad U Blei kaba lah ban long ha kano kano ka por, ka dur ne ka jaka, hynrei ka thong jongka ka long ban ia kren bad U Blei. Ka Jingduwai ka dei ban don la kumno kumno ia kine ki bynta harum:-
i) Ka Jingmane (Adoration): ka jingmane bad jingiaroh da la ka mynsiem bad jingsngewrit baroh ia u Blei (Psalm95:6), U Moses u la dem ha madan bad mane (Ex 34:8).
ii) ka jingainguh/sngewnguh (Thanks giving): Ban ainguh/ sngewnguh ia U Blei namar ki jingkyrkhu jong U baroh (Phil4:6). U Paul u pynkynmaw ban ainguh ia U Blei da kaba duwai (Kol 1:3).
iii) ka jingphla (Confession): ka jingphla iala ki jingbymbit bymbiang ne ki jingduna ka pynrit ia ngi hakhmat U Blei (Isa. 6:5). Ka jingphla iala ki pop baroh katba lah ban tip bad ban panmap da kaba kut jingmut ban ym leh pop shuh (Psalm 32:5).
iv) ka jingkyrpad (Supplication) : ka ne ka kynthup ia ki jingpan na ka bynta ki jingdonkam jongngi bad ka jingiasiad lem na ka bynta jong kiwei (1Tim 2:1).
2. Ki rukom duwai:
Lah ban ong ba don saw tylli ki rukom ba ngi ju duwai kaba kynthup ha ki jingiaseng shakri Blei bad hala marwei:-
i) kaba ieng duwai tang marwei hapdeng kiba bun: kane ka long ka rukom ba u wei un ieng ban duwai ha ki jingiaseng lang bad kiba iadon hangta kin dem bad khapbrip. Ka jingduwai jong u wei ka ieng na ka bynta ki ba bun bad ka long ruh kaba kit jingmut shibun. Ka ne ka pyni ba baroh kiba ia seng lang hangta ki long kawei ka jingmut, kawei ka sur, kawei ka kyntien bad ka wei ka Balang.
ii) Ka ba ia duwai lang baroh: ka ne ka dei ka rukom duwai ha kaba baroh ki iashim bynta lang ha ka jingduwai la ha ki jingiaseng hapoh Balang ne ha kino kino ki por kiba ngi sngewdei ban leh kumta. Kane ka ai mynsiem shibun bad ka pynkhlain ia ka jinglong mynsiem u ba ngeit.
iii)ka Jingduwai ba marwei : ka jingduwai kaba marwei la ha kano kano ka por ne hangno hangno la ha barieh ne ba paw haba ngi sngew ba ngi dei ban duwai.
iv) Ka Jingkyrkhu Pynwai: ka long ka jingduwai kaba kham kyrpang namar da kane la kyrkhu kyrdoh ia ka kam bad ia ki briew kiba donlang hangta. Namarkata, katba lah, u nongduwai u dei ban long uba halor na kiba donlang hangta bad un kyrkhu pynwai ha ka kyrteng jong ki Lai Person kiba long U Kpa, U Khun bad U Mynsiem Bakhuid.
3. Balei ngi dei ban duwai?
Ngi im ha ka pyrthei ka ba eh bad kaba dap da ki jingialeh bad lada ngim duwai ha U Blei, kumno ngin khmih lynti ba ngin long ki nongjop? U Jisu u ong ‘ Naba khlem manga phim lah leh eiei ruh em’ (Ioa.15:5). U Leonard Rvenhill u ong, ba ngi donkam ban duwai namar ka jingduwai ka long ‘ka jingiaksaid’. Shuh shuh U Jisu u hikai iaki synran jong u ba kin sharai bad duwai (Mark 14:38). Ka jingduwai ka long ka jubab ia ki jingeh kiba ngi iakynduh ha ka jingim jongngi. Ka Ktien u Blei ka ong,’ To phin pyntip ia ki jingpan jongphi sha U Blei’ (Phil 4:6).
4. Hangno ngin duwai?
i) Ngin duwai ha ki jaka ba jarjar. (Math 6:6).
ii) Ngin duwai ha Ingmane haba ngi iaseng lang. (Luk 18:10)
iii) Ngin duwai ha kano kano ka jaka haba ngi donkam ban duwai. (1Tim. 2:8)
5. Ha kano ka por ngi dei ban duwai?
i) Ngin duwai mynstep shwa ba ka sngi kan sdang ha ka jingim jongngi. (Psalm 5:3)
ii) Ngin duwai ha shiteng jong ka sngi bad janmiet. (Psalm 55:17)
iii) Ngi dei ban duwai man ka sngi la ha ka sngi u Trai ne sngi pohia. (Psalm 86:3)
iv) Ngi dei ban duwai borabor khlem da pud. (1Thes 5:17)
6. Iano/na ka bynta jongno ngin duwai?
i) Ngin duwai na ka bynta ialade ba ngi lah ban im katkum ka mon ba khuid u Blei bad ba Un ai ha ngi ia ki jingdonkam jongngi kiba hala ka sngi, ba un map ia ki jingpalat jongngi baroh, ba un ialam ia ka jingim basah jongngi, ba un iarap bad ai bor iangi ba ngi lah ban jop ia ki jingpynshoi baroh. (Math 6:9-13)
ii) Ngin duwai na ka bynta iwei ia iwei pat. (Jak 5:16)
iii) Ngin duwai na ka bynta kiba pang kiba shitom. (Jak 5:14-16)
iv) Ngin duwai na ka bynta ki nongialam bad ki nongbishar. (1 Tim 2:1-2)
v) Ngin duwai na ka bynta ki bal eh pop. (1 Ioa. 5:16)
vi) Ngin duwai na ka bynta ki nongshun bad kib aleh sniew ia ngi. (Luk 6:28)
vii) Ngin duwai na ka bynta ki para bangeit ba kin long kiba janai ha U Khrist Jisu.(Kol1:28)
viii) Ngin duwai na ka bynta kiba halor jongngi baroh hapoh ka Balang. (1Tim 5:17)
7. Kumno ngi dei ban duwai?
i) Ngin duwai ha ka jingialam U Mynsiem Bakhuid. (Rom8:26-27)
ii) Ngin duwai da kaba shaniah bad aiti lut ha ka mon jong U Blei. (Math 26:39)
iii) Ngin duwai da ka jingsgewrit (2Khro 7:14)
iv) Ngin duwai da ka jingngeit kaba skhem ba U Blei un ai ia kaba ngi pan. (Mark 11:24)
v) Ngin duwai da kaba iaishah bad iaineh skhem ha U. (Ioa.15:7)
vi) Ngin duwai da kaba pan lyngba ka kyrteng U Trai jong ngi U Jisu Khrist.(Ioa 16:24)
8. Ka bor ka jingduwai/ ki kambah lyngba ka jingduwai:
i) U Elijah u la duwai ban hap slap bad u Blei u la jubab. (1Syiem 18:41-45)
ii) U Jisu u la duwai ha u Kpa u ba la iohsngew bad kyrkhu ia ki san tylli ki kpu bad ar tylli ki dohkha ban bsa ia u paitbah ba bun. (Math 14:17-21)
iii) ka jingduwai u Paul bad u Silas ka pynkhynniuh ia ka iingbyndi ha Philipi. (Kam16:25-26)
iv) U Petros u pynim pat ia ka briew kaba la iap. (Kam 9:36-40)
9. Ki jubab U Blei ia ki jingduwai jongngi:
i) Hoid : U Blei u la jubab ‘Hoid’ ia ka jingduwai u Isaak. (Gen 25:21)
ii) Em : U Blei u la jubab ‘Em’ ia ka jingduwai u Dabid. (2Sam 12:16-18)
iii) Ap : U Job u la duwai ha U Blei hynrei U Blei u pynlong ia u Job ba un ‘ap’ bad iaishah. (Job)
kumba u briew um lah ban im khlem ka lyer, kumta ruh u khristan um lah ban im khlem ka jingduwai. Ka jingduwai ka pynshaitbor ia u ba tlot, ka pynkhlain ia ka jingngeit, ka iada na ki jingma bad ka long ruh ka atiar ban ialeh pyrshah ia ki sum ba meh ding u bymman. U Jisu u ong ha ki synran jong u, “To iasharai, to iaduwai ruh, ioh ba phin leit bsut hapoh ka jingpynshoi; ka mynsiem shisha ka kloi, hynrei ka doh ka tlot”. (Mark 14:38)
